საქართველოს საგარეო საქმეთა  სამინისტროს  პირველი   ყოველკვარტალური  ანგარიში (იანვარი - მარტი  2016) საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე ადამიანის უფლებათა მდგომარეობის შესახებ

 

სარჩევი

I.შესავალი . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . 1

II.წამებისა და არასათანადო-მოპყრობისგან თავისუფლება . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . 6

III. თვითნებური დაკავება . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .........7

IV. გადაადგილების თავისუფლება . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .....8

V. უფლება საკუთრებაზე . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10

VI. მშობლიურ ენაზე განათლების მიღების უფლება . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

VII. დასკვნები . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . 13

VIII. მიმართვა საერთაშორისო თანამეგობრობას . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14

1. შესავალი

1.1ანგარიშის მიზანი და გამოყენებული მეთოდოლოგია

1. 2015 წლის იანვარში  საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტრომ დაიწყო კვარტალური  ანგარიშების მომზადება, რაც  მიზნად ისახავს საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე ადამიანის უფლებათა სფეროში არსებული სიტუაციის შეფასებას. საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტრომ 2015 წელს ოთხი ამგვარი ანგარიში მოამზადა. ეს გახლავთ საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტროს   2016 წლის პირველი კვარტალური ანგარიში, რომელიც მოიცავს 2016 წლის იანვარ-მარტის პერიოდს. საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტრო შემდგომშიც  განაგრძობს მსგავსი კვარტალური  ანგარიშების მომზადებას. ეს ანგარიშები ემსახურება საერთაშორისო საზოგადოებისთვის, სახელმწიფოებისთვის, სამთავრობოთაშორისი  და არასამთავრობო ორგანიზაციებისთვის რეგულარული და განახლებული ინფორმაციის მიწოდებას საქართველოს ოკუპირებულ რეგიონში ადამიანის უფლებათა სფეროში არსებული  მდგომარეობის შესახებ.

2. რაც შეეხება გამოყენებულ მეთოდოლიგიას, ეს საანგარიშო პროექტი აერთიანებს და  აანალიზებს  საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე ადამიანის უფლებათა დარღვევის შესახებ არსებულ სხვადასხვა ადგილობრივი და საერთაშირისო  ღია წყაროებიდან მოპოვებულ ინფორმაციას. ფორმატის შეზღუდულობის გამო  ანგარიში არ ისახავს მიზნად საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე არსებული ადამიანის უფლებათა დარღვევის ყველა შემთხვევის აღნუსხვას; ის მიზნად ისახავს მხოლოდ ყველაზე მეტად გახმაურებული დარღვევების  შეგროვებას და მათ შეფასებას. გამოყენებული მეთოდოლოგია არ გულისხმობს არც ფაქტების დასადგენად გამიზნულ ვიზიტს საქართველოს ოკუპირებულ რეიოგნებში და არც იქ ინტერვიუების  ჩატარებას. ამრიგად,  გამოყენებული მეთოდოლოგია არ აძლევს ამ  საანგარიშო კამპანიას იმის საშუალებას, რომ  შეაგროვოს და მოიძიოს ახალი მონაცემები საქართველოს ოკუპირებულ რეგიონებში არსებული ადამიანის უფლებათა დარღვევის შესახებ.

 

საოკუპაციო ხელისუფლების პასუხისმგებლობა ადამიანის უფლებათა დარღვევის გამო

3. ამჟამად, საქართველოს ორი რეგიონი - აფხაზეთი, საქართველო და ცხინვალის რეგიონი ოკუპირებულია რუსეთის ფედერაციის მიერ. საქართველოს რეგიონების ოკუპაცია რუსეთის ფედერაციის მიერ აღიარებულია საერთაშორისო საზოგადოების მიერ. რუსეთის ფედერაცია, როგორც საოკუპაციო ხელისუფლება, ახორციელებს ქმედით კონტროლს აფხაზეთზე/საქართველო და ცხინვალის რეგიონზე/ საქართველო.

ეს ორი რეგიონი, რომელიც ჯერ ისევ უცხოური სამხედრო ოკუპანტის ხელშია, წარმოადგენს საფრთხის შემცველ  „ შავ ხვრელებს“ ადამიანის უფლებათა დარღვევის და დამრღვევთა პასუხისმგებლობის კუთხით. საოკუპაციო ხელისუფლება ახორციელებს გაძლიერებულ კონტროლს  და ხელს უშლის უამრავი საერთაშორისო ორგანიზაციის ამ ტერიტორიაზე შესვლას ჰუმანიტარულის ჩათვლით.

 

4.  ცოტა ხნის წინ ევროპის საბჭომ გამოაქვეყნა 13-ე განზოგადებული ანგარიში  საქართველოში არსებული კონფლიქტის შესახებ, რომელიც inter alia აღწერს ადამიანის უფლებების სიტუაციას საქართველოს ტერიტორიაზე და მოიცავს 2015 წლის ოქტომბრის და 2016 წლის მარტის პერიოდებს. ამგვარად, ევროპის საბჭოს ანგარიშის ნაწილი მთლიანად ფარავს მოცემული  საანგარიშო კამპანიის საანგარიშო პერიოდს[1]. უნდა აღინიშნოს, რომ ევროპის საბჭოს კანცელარია ეწვია საქართველოს ფაქტების მოძიების მიზნით  2016 წლის 29 თებერვალს და 2016 წლის 1 მარტს. თუმცა ის ვერ შევიდა აფხაზეთის, ცხინვალის რეგიონის/სამხრეთ ოსეთი,საქართველო ოკუპირებულ ტერიტორიებზე[2].

 

5.  ხაზი უნდა გაესვას იმ ფაქტს, რომ სანგარიშო პერიოდში და კერძოდ 2016 წლის 21 იანვარს, ევროპის პარლამენტმა მიიღო რეზოლუცია ევროპის საბჭოს პრიორიტეტების თობაზე 2016 წლის ადამიანის უფლებათა დაცვის  საბჭოს სესიისთვის. მიღებული რეზოლუციის თანახმად, ევროპის პარლამენტი „ჯერ ისევ წუხს... იმაზე, რომ ის   ნაკლებად   ახერხებს აფხაზეთის და ცხინვალის რეგიონის/სამხრეთ ოსეთის მონიტორინგს, სადაც ადამიანის უფლებების დარღვევა ხშირია.[3]“ ამ  ბოლო  პერიოდში გამოქვეყნებული ანგარიშის თანახმად,“  აფხაზეთში მცხოვრებ ეთნიკურ  ქართველებს... ხშირად  ეზღუდებათ გადაადგილების თავისუფლება, ეზღუდებათ მშობლიურ ენაზე  განათლების მიღების უფლება და  თავზე ახვევენ იძულებით  პასპორტიზაციას[4].

მავთულხლართებისა და ბანერების/ნიშნულების მონტაჟი

6. აფხაზეთთან და ცხინვალის რეგიონთან არსებული საოკუპაციო ზოლი (ასს), ადმინისტრაციული საზღვრის გაყოლებაზე გამოყოფს საქართველოს მისი ორი ოკუპირებული ტერიტორიისგან. 2013 წლის იანვრიდან რუსეთის საოკუპაციო ძალებმა გააძლიერეს მავთულხლართებისა და სხვა ხელოვნური წინაღობების მონტაჟი აფხაზეთისა და ცხინვალის რეგიონის სასაზღვრო ხაზების გასწვრივ (პროცესი დაწყებულია 2009 წელს). ამჟამად, ხელოვნური ბარიერების მთელი სიგრძე  ცხინვალის რეგიონის საოკუპაციო ხაზის გასწვრივ შეადგენს თითქმის 51 კილომეტრს. აფხაზეთის რეგიონში მავთულხლართის სიგრძე 12 კილომეტრია.

 

 

7.  ევროპის საბჭოს თანახმად „ საზღვრის გარკვევის“ პროცესი გრძელდება, რაც უთანხმოებას იწვევს მოსახლეობაში და ზღუდავს მათ გადაადგილებას აფხაზეთის სასაზღვრო ხაზზე. ამის გამო გალის რაიონის მაცხოვრებელი  ეთნიკური ქართველები ვერ სარგებლობენ   ფუნდამენტური უფლებებით და მათ ხელი ეშლებათ სარჩოს  შოვნაში და სამუშაო ადგილების მოძიებაში, შესაფერისი სამედიცინო დახმარების, პენსიებისა და სხვა სოციალური დახმარების  მიღებაში[5].

 

8.  უნდა აღინიშნოს, რომ ამ მოცემული საანგარიშო პერიოდის განმავლობაში  და კერძოდ 2016 წლის მარტში, მიგრაციის კომიტეტის, განსახლებისა და იძულებით გადაადგილებულ პირთა ევროპის საბჭოს საპარლამენტო ასამბლეის დელეგაციები  ეწვია  სოფელ  ხურვალეთს, რომელიც ცხინვალის რეგიონის საოკუპაციო ხაზზე მდებარეობს და გამოყოფილია მავთულხლართებით.ქალბატონმა ანეტა გროტმა    PACE -ს (ევრო საბჭოს საპარლამენტო ასამბლეის)  მიგრაციის კომიტეტის, ლტოლვილთა და იძულებით გადაადგილებულ პირთა დელეგაციის წევრმა საჯაროდ განაცხადა, რომ ადგილზე სიტუაცია უფრო საგანგაშოა, ვიდრე ამას მოელოდა[6].      

ე.წ. ახალი „ კანონები“

9.  საანგარიშო პერიოდში და კერძოდ კი 2016 წლის 1 თებერვალს, ბატომა ხაჯინბამ ხელი მოაწერა ე.წ. “კანონს აფხაზეთის[7] მოქალაქეების სამართლებრივ სტატუსთან“ შესახებ“  და „ აფხაზეთში[8] შესვლასა და გამოსვლასთან დაკავშირებით“. ორივე მათგანი კანონიერ ძალაში 2016 წლის  1 აპრილს შედის. სოხუმის საოკუპაციო რეჟიმის ერთ-ერთმა  ლიდერმა გამოცხადა, რომ მიღებული რეგულაციები ( ნორმები) მიზნად ისახავენ გააძლიერონ „საზღვრის“ და „მიგრაციის“ კონტროლი, იმის გამო,რომ „უცხო ქვეყნის“ მოქალაქეთა დიდი რაოდენობა ცხოვრობს აფხაზეთში ყოველგვარი   კონტროლის გარეშე[9].

 

 

10. ე.წ. „აფხაზეთში უცხო ქვეყნის მოქალაქეთა სამართლებრივი სტატუსის“ მიზანია დაარეგულიროს აფხაზეთის ტერიტორიაზე „უცხო ქვეყნის მოქალაქეთა“ პრეზენსი და ქმედებები. ის არეგულირებს შემდეგი ტიპის ნებართვების გაცემას: 1) შესვლის ნებართვა „უცხოელი მოქალაქეებისთვის“, 2) დროებით  ბინადრობის უფლება;   3 )  ბინადრობის უფლება; 4) სამუშაოს უფლება.  დროებით  ბინადრობის უფლება გაიცემა არა უმეტეს ოთხი წლით. დროებით  ბინადრობაზე ნებართვისთვის საჭიროა წინაპირობა.  დროებით  ბინადრობის უფლების მოსაპოვებლად სხვადასხვა ტიპის   უცხოელებისთვის არსებობს მოთხოვნათა მთელი ნუსხა მაგალითად, დროებით  ბინადრობის უფლების მოსაპოვებლად განმცხადებელს მოეთხოვება სამედიცინო ცნობის წარმოდგენა მასზედ, რომ ის არ  მოიხმარს ნარკოტიკებს, არ არის ინფექციური დაავადებების მატარებელი და არ არის აივ ინფიცირებული.   ბინადრობის უფლება შეიძლება გაიცეს არა უმეტეს ხუთი წლის ვადით.  ბინადრობის უფლება შეიძლება მიიღოს ორი კატეგორიის უცხოელმა. პირველ კატეგორიაში შედიან „აფხაზეთის მოქალაქეებზე“ დაქორწინებული უცხოელები. ამ კატეგორიის  უცხოელებს შეუძლიათ ჯერ მიმართონ დროებით  ბინადრობის  ნებართვაზე და მხოლოდ ერთი წლის ვადის ამოწურვის შემდეგ მათ შეუძლიათ მიმართონ  ბინადრობის უფლების მოსაპოვებლად. მეორე კატეგორია  შედგება მოქალაქეობის არმქონე პირებისგან, რომელნიც აფხაზეთის ტერიტორიაზე არიან დაბადებულნი, როდესაც აფხაზეთი საბჭოთა კავშირის ნაწილი იყო და რომელნიც მუდმივად ცხოვრობენ აფხაზეთის ტერიტორიაზე არა უმცირეს 10 წლისა 1999 წლის აპრილის მერე. სანამ ბინადრობაზე უფლებისთვის მიმართავდეს მეორე კატეგორიის  უცხოელი, ის უნდა ცხოვრობდეს აფხაზეთის ტერიტორიაზე არა  უმეტეს ერთი წლისა დროებითი  ბონადრობის უფლებით. ოთხივე კატეგორიის ნებართვა  - შესვლის ნებართვა „უცხოელი მოქალაქეებისთვის“, დროებითი  ბინადრობის ნებართვა,ბინადრობის  ნებართვა  და სამუშაოს  ნებართვა არ  გაიცემა იმ განმცხადებელზე, რომელიც:  1)  არის ან იყო აფხაზეთის დამოუკიდებლობის და სუვერენობის წინააღმდეგი; 2) წარმოადგენს საფრთხეს აფხაზეთის უსაფრთხოებისთვის; 3) 1992-1993 წლებში მონაწილეობდა ომში აფხაზეთის წინააღმდეგ ან ეხმარებოდა მათ, ვინც  საომარ მოქმედებებში იღებდა მონაწილეობას[10] და ა.შ.

 

11. ევროპის საბჭოს თანახმად,  „უფლებების დაცვასთან დაკავშირებით ახალი დე ფაქტო კანონი შემოიტანს ბუნდოვანებას ახალი დოკუმენტების მფლობელებისთვის.  არ არის გარკვეული, მაგალითად,თუ და რანაირად შეძლებენ ცხოვრებაზე ნებართვის მქონენი, ეთნიკური ქართველების ჩათვლით  იყიდონ ან დაარეგისტრირონ საკუთრება ან მიწა. . . ელოდება რა სიტუციის გარკვევას, შეშფოთებული მოსახლეობა რჩება ვაკუუმში  და  დაუცველ[11] მდგომარეობაში. სოხუმის საოკუპაციო რეჟიმის ერთერთმა ლიდერმა აღიარა, რომ  „კანონი, მართლაც რომ არ იძლევა  ბინადრობაზე ნებართვის  მქონე პირებისთვის საკუთრებაზე უფლების გარანტიას[12].“

 

12. სოხუმის საოკუპაციო რეჟიმის წარმომადგენლების  მიერ დადგინდა, რომ აფხაზეთში და კერძოდ უმეტესად გალის რაიონში მცხოვრები ეთნიკურად ქართველები საქართველოს მოქალაქეები არიან, რაც  იძლევა  მათი უცხოელებად  კვალიფიცირების საშუალებას, ე.წ.“აფხაზეთში უცხოელი მოქალაქეების სამათლებრივი სტატუსი კანონის“ თანახმად და ამგვარად ზღუდავს მათ ადამიანის უფლებებს საკუთრებაზე[13] უფლების ჩათვლით. საანგარიშო პერიოდის განმავლობაში მიმდინარეობდა  გალის რაიონის მოსახლეობის  აღწერის პროცესი და ეს პროცესი უკავშირდება  გალის მაცხოვრებლებისთვის „ბინადრობაზე ახალი ნებართვის“ გაცემას, რაც მათ საკუთრებაზე შეზღუდვებს შემოიტანს[14].

13. მსგავსი დოკუმენტი მიღებული იქნა ცხინვალის  საოკუპაციო რეჟიმის მიერ და კერძოდ ე.წ. „კანონი უცხოელების სამართლებრივი სტატუსის შესახებ სამხრეთ ოსეთში.“ ევროპის საბჭოს თანახმად,“ახალი რეგულაციები კანონიერ  ძალაში შევიდა 1 მარტს და სერიოზული პრობლემები წამოჭრა უკვე პერიფერიულ სტატუსზე და ეთნიკური ქართველების უფლებებზე ახალგორში.ზოგიერთი მნიშვნელოვანი პრობლემა დაკავშირებულია პოტენციურად  ნეგატიურ ზეგავლენაზე იმ პირების საკუთრების უფლებაზე, გადაადგილების თავისუფლებაზე, შრომაზე და ხმის მიცემის უფლებაზე, რომელნიც ითვლებიან უცხოელებად, თუმცა ბუნდოვანია, მისი ნორმები, როგორ მოახერხებენ  განათლების მიღების უფლებაზე ზეგავლენის მოხდენას[15]“.

 

14. „აფხაზეთში შესვლის და   გამოსვლის“  ე.წ. კანონის  მიღებით ფაქტიურად გადაწყდა  იმ სახელმწიფოებისთვის  ვიზების გაცემა[16], რომლებიც : 1)  არ ცნობენ აფხაზეთის ე.წ. „დამოუკიდებლობას“ და ბ) და არ გააჩნიათ ორმხრივი მოპალარაკება  უვიზო  თავისუფალ  მოგზაურობაზე ქვეყანაში.   ე.წ.“აფხაზეთში შესვლისა და გამოსვლის კანონის“ თანახმად, მხოლოდ რუსეთის ფედერაციის,“სამხრეთ ოსეთის რესპუბლიკის,“ ნიკარაგუას და ტუვალუს მოქალაქეებს შეუძლიათ აფხაზეთში ვიზების გარეშე  შესვლა.  მიღებული რეგულაციების ( ნორმების) კანონიერ ძალაში შესვლიდან 2016 წლის 1 აპრილს ნებისმიერ ადამიანს შეუძლია აფხაზეთიდან გამოსვლა, მაგრამ მხოლოდ ე.წ. „ აფხაზეთის მოქალაქეებს“ შეუძლიათ აფხაზეთში შესვლა დამატებითი ფორმალობების გარეშე.  გარდა ამისა, უცხოელს, რომელსაც აქვს უფლება ცხოვრებაზე, შეუძლია აფხაზეთის ტერიტორიაზე შესვლა დამატებითი დოკუმენტაციის გარეშე და მას არ ჭირდება ვიზა. უნდა აღინიშნოს, რომ უცხოეთის მოქალაქე და პირი, რომელნიც არ არიან  მოქალაქეები, გაძევებული  უნდა იქნეს აფხზეთის ტერიტორიიდან, თუ ეს პირი საფრთხეს წარმოადგენს თავდაცვისა და უშიშროებისთვის და საჯარო წესრიგისთვის. ხაზი უნდა გაესვას იმ ფაქტს, რომ ე.წ.  „აფხაზეთში შესვლასა და გამოსვლაზე კანონი “ კანონიერ ძალაში შესვლის შემდეგ   დამატებით ხელისშემშლელ მიზეზებს შეუქმნის საერთაშორისო ორგანიზაციების წარმომადგენლებს, რაც რეგიონს კიდევ უფრო დიდ იზოლაციამდე მიიყვანს.

 

15. ზემოთ თქმულიდან გამომდინარე, შეიძლება დავასკვნათ, რომ  ე.წ.“ კანონების“  სამიზნეა ოკუპირებულ ტერიტორიებზე მცხოვრები ეთნიკურად ქართველი მოსახლეობა. ოკუპირებულ აფხაზეთში ეთნიკურ ქართველებს მიაკუთვნებენ  „უცხოელი მოქალაქის“ კატეგორიას და მათ ყოველდღიურ საქმიანობას შეზღუდავს ოთხი ტიპის  დოკუმენტი.  საქართველოს მოქალაქეობის მქონე ეთნიკურ ქართველებს აეკრძალებათ ბინადრობის უფლების მოპოვება ისევე როგორც ოთხოვე ტიპის აკრძალვა გამოყანებული იქნება ეთნიკურად ქართული ოჯახების შესავიწროვებლად. ოკუპირებულ აფხაზეთში მცხოვრები ეთნიკური ქართველების გადაადგილების თავისუფლება კიდევ უფრო მეტად შეიზღუდება, მით უფრო, რომ ეთნიკურ ქართველებს,რომლებიც  არ არიან “აფხაზეთის მოქალაქეები“,  შესაძლოა საერთოდ აეკრძალოთ საოკუპაციო ხაზის გადაკვეთა.   ეს რეგულაციები  (ნორმები)  კიდევ უფრო მეტად გაართულებს ისედაც მძიმე ვითარებას: ახალი შეზღუდვები  დაწესდება გადაადგილების თავისუფლებაზე, საკუთრებაზე უფლებაზე და შრომით უფლებებზე. საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტრო გამოთქვამს სერიოზულ შეშფოთებას საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიაზე მცხოვრებ ეთნიკურ ქართველებთან მიმართებაში ახალი დისკრიმინაციული რეგულაციების (ნორმების) მიღების გამო. არსებობს საშიშროება, რომ ე.წ. „კანონები“ გახდებიან ეთნიკური წმენდის  მორიგი ტალღის აგორების მიზეზი.

 

ე.წ. „პასპორტიზაციის“  ახალი  ტალღა

 

16. ზემოთ ნახსენები  ე.წ. „კანონების“ მიღება სოხუმისა და ცხინვალის საოკუპაციო რეჟიმების მიერ პირდაპირ კავშირშია  ოკუპირებულ   ტერიტორიებზე მიმდინარე „პასპორტიზაციის“ ახალ ტალღასთან.

 

17. რაც შეეხება, აფხაზეთის რეგიონს, საანგარიშო პერიოდის განმავლობაში, ოკუპირებულ აფხაზეთში მიმდინარეობდა ე.წ. „ პასპორტიზაციის“  პროცესი.  ზემოთ ნახსენები პროცესი გულისხმობს 300 000 ახალ დოკუმენტს - 250 000 ე.წ. „პასპორტს“ და 50 000 ე.წ.  „ნებართვას მუდმივ ბინადრობაზე“. ყველა 300 000 დოკუმენტი  გაფორმდა რუსეთის ფედერაციაში „გოზზნაკის“[17] მიერ და მათი  გაცემა  დაგეგმილია 2016 წლის მაისისთვის. დადგინდა, რომ აფხაზეთის ის მაცხოვრებელები, ვინც არ არის საქართველოს მოქალაქე,  უფლებამოსილები იქნებიან მიიღონ ე.წ. „აფხაზური პასპორტები.“  უნდა გავიხსენოთ, რომ 2014 წელს  სოხუმის საოკუპაციო რეჟიმის „პარლამენტმა“ მიიღო ე.წ. „დეკრეტი“, რომლითაც გააუქმა 25 000  ეთნიკური ქართველის ე.წ. „აფხაზური პასპორტი“ უპირატესად გალის რაიონში[18]. სოხუმის საოკუპაციო რეჟიმმა “განაგრძო პასპორტების გაცემის შეჩერება“ არასწორად გაცემული პასპორტების შემოწმების მიზნით,  გალის რაიონის იმ მოსახლეობისთვის, რომელნიც საქართველოს მოქალაქეები[19] არიან. ითვლება, რომ ლტოლვილთა უფლებების საკითხებში გაეროს უმაღლესმა კომისარმა აღნიშნა ხარვეზი დოკუმენტაციის წარმოებაში, შეამჩნია რა, რომ სულ უფრო ნაკლებ გალის მაცხოვრებელს აქვს ვალიდური დოკუმენტები, ამ უკანასკნელის მოქმედების  ვადის დამთავრების ან სოხუმის საოკუპაციო რეჟიმის მიერ დოკუმენტების არ გაცემის გამო[20].

 

რაც შეეხება ცხინვალის ოკუპირებულ რეგიონს, უნდა აღინიშნოს, რომ 2015 წლის ივნისში ცხინვალის საოკუპაციო რეჟიმმა დაიწყო განცხადებების მიღება ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის პასპორტების მისაღებად“, რასაც ჭირდება   საქართველოს მოქალაქეობაზე უარის თქმა[21]. ცხინვალის რეგიონში მცხოვრებ  ეთნიკური ქართველები აიძულეს, რომ მიეღოთ ე.წ.“სამხრეთ ოსეთის პასპორტი“ და „სამხრეთ  ოსეთის მოქალაქეობა.[22]“

 

19. ეჭვგარეშეა, რომ ე.წ. „პასპორტიაზაციამ“ ოკუპირებულ აფხაზეთსა და ცხინვალის რეგიონში, შეიძლება გამოიწვიოს ისეთი სიტუაცია, როდესაც ინდივიდები, რომელნიც არ არიან უფლებამოსილნი აიღონ ე.წ. ახალი „პასპორტები“ ან ე.წ. ახალი „ ნებართვები ცხოვრების უფლებაზე“,  უფრო მეტ გართულებას წააწყდებიან  საკუთრებაზე უფლებისა და საოკუპაციო ხაზის გადაკვეთის კუთხით. ეთნიკურ ქართველებს, რომელნიც ცხოვრობენ აფხაზეთისა და ცხინვალის ოკუპირებულ რეიგონებში  ყველა საფუძველი აქვთ შეშფოთდნენ ამგვარი პერსპექტივით; „უცხოელის“ სტატუსმა შეიძლება სულ მცირე შეზღუდოს მათი უფლება ქონებაზე და საფრთხე შეუქმნას მათი საზღვრის გადაკვეთის პერსპექტივას  და უარეს შემთხვევაში გახდეს ეთნიკური წმენის მეორე ტალღის აგორების მიზეზი.

 

II. წამებისა და შეურაცხყოფისგან თავისუფლება

20. წამებისა და შეურაცხყოფის პრაქტიკა რჩება  შეშფოთების საგნად საქართველოს ოკუპირებულ რეგიონებში და ეს შეფასებულია საანგარიშო პერიოდში ხელმისაწვდომი არა ერთი წყაროს საშუალებით. მაგალითად, ახლახან ა.შ.შ.-ში    ადამიანის უფლებათა სფეროში სხვა ქვეყნმებში არსებული ვითარების დეპარტამენტმა გამოაქვეყნა ანგარიში 2015 წელს არსებული მდგომარეობის შესახებ: “რუსეთის მიერ ოკუპირებულ სამხრეთ ოსეთში    დაკავებულმა ინდივიდებმა, რომლებიც დაბრუნდნენ საქართველოს ტერიტორიაზე, აღნიშნეს ცუდად მოპყრობის და შეურაცხყოფის ინციდენტები, რომელსაც ადგილი ჰქონდა  დაკავების ცენტრებში. სასტიკი მოპყრობა გამოიხატებოდა ანთებული სიგარეტის სხეულზე მიდებით და ცემით[23].

21. 2016 წლის 12 იანვარს გავრცელებული  ინფორმაციის თანახმად, სოხუმის სასამართლომდელი დაკავების ცენტრში მყოფმა დაკავებულებმა  საპროტესტო გაფიცვა მოაწყვეს სასტიკად მოპყრობის გამო. წყაროს თანახმად, სოხუმის სასამართლომდელი  დაკავების ცენტრში ცუდი პირობებია და დაკავებულ პირთა უფლებები ირღვევა დაწესებულების ადმინისტრაციის მიერ. დაკავებულთა შორის არიან ისეთი ადამიანებიც, ვისაც სჭირდება დაუყოვნებელი სამედიცინო დახმარება და ფსიქიატრიული მკურნალობა და მიუხედავად ამისა, მათი  მდგომარეობა უგულებელყოფილია. იგივე წყაროს თანახმად, დაწესებულების თანამშრომლები ცუდად ეპყრობიან დაკავებულებს და ამძიმებენ ისედაც დაძაბულ სიტუაციას[24].

 

22. ნამდვილად   მოსაწონი ფაქტია, რომ 2016 წლის  10  მარტს საქართველოს 14 უკანონოდ დაპატიმრებული  მოქალაქე აფხაზეთის რეგიონში ( 8 მოქალაქე)  და  ცხინვალის რეგიონში (6 მოქალაქე) გაანთავისუფლეს  და გაცვალეს 4 ადამიანში ცხინვალის რეგიონიდან, რომლებსაც ბრალი წაუყენეს საქართველოს ხელისუფლების მიერ  კონტროლირებად ტერიტორიაზე. უნდა აღინიშნოს, რომ 2016 წლის 18 მარტს ერთ-ერთმა ყოფილმა პატიმარმა  ინტერვიუში დეტალურად  მოყვა იმ რამდენიმე წლის შესახებ, რომელიც მან პატიმრობაში გაატარა აფხაზეთის რეგიონში.  მან თქვა, რომ პატიმრობისას  ის იყო რეგულარული და სასტიკი წამებისა და შეურაცხყოფის ობიექტი.  მან აგრეთვე ისაუბრა  სხვა პატიმართა წამებისა და შეურაცხყოფის შესახებ[25].

 

23. 2016 წლის 20 მარტს  გალის რაიონის სოფელ მეორე ოტობაიაში რუსეთის ეფესბეს  თანამშრომლებმა დააკავეს ფსიქიკური აშლილობის მქონე ქალბატონი, რომელმაც გაიარა სამედიცინო მკურალობა ფსიქიატრიულ საავადმყოფოში. სოფლელებმა წარადგინეს მისი დაავადების დამადასტურებელი საბუთი, მაგრამ რუსეთის ეფესბეს  თანამშრომლებმა უარი თქვეს გაენთავისუფლებინათ ქალბატონი. მთელი სოფელი გამოთქვამდა პროტესტს მისი დაკავების გამო. ხაზი უნდა გაესვას იმ ფაქტს, რომ ფსიქიკური აშლილობის მქონე პირის დაკავება[26] ყოველგვარი სამედიცინო მკურნალობის გაწევის გარეშე და მისი ჯანმრთელბის მდგომარეობის გათვალისიწნების გარეშე მისი დაკავების ცენტრში გადაყვანა შეიძლება ადვილად გავუტოლოთ სასტიკად მოპყრობას[27].

 

III. თვითნებური დაკავება

 

24. აფხაზეთისა და ცხინვალის რეგიონების   საოკუპაციო ხაზის[28] გაყოლებაზე რეგულარულად  ახორციელებენ თვითნებურად მოსახლეობის დაკავებას. უმეტეს შემთხვევაში დაკავებას მოყვება ჯარიმა და ჯარიმის შემდგომ  განთავისუფლება, თუმცა განმეორებით „დარღვევას“ შეიძლება მოყვეს სისხლის  სამართლის  პასუხისმგებლობა  და შესაბამისად „სასამართლო  პროცესი“. დაკავების პერიოდმა შეიძლება შეადგინოს რამდენიმე კვირა, თვე ან ზოგიერთ შემთვევაში წელიც კი.

 

25. 2016 წლის 4 და 5 იანვარს გორის რაიონის სოფელ ბერშუეთის მაცხოვრებელი და თბილისის მაცხოვრებელი დააკავეს რუსეთის  ეფესბეს  თანამშრომლებმა  ე.წ.  „საზღვრის უკანონო გადაკვეთისთვის[29]“, როდესაც ისინი შედიოდნენ ეკლესიაში რელიგიური რიტუალის აღსასრულებლად. ერთერთმა მოახერხა გაქცევა რუსეთის ეფესბეს  თანამშრომლებისგან, მეორე დაკავებული კი წაიყვანეს ცხინვალის მიმართულებით.  გორის მუნიციპალიტეტის წარმომადგენლის თანახმად, ეკლესია მდებარეობს საქართველოს ცენტრალური ხელისუფლების  მიერ კონტროლირებად ტერიტორიაზე  და ამრიგად, დაკავებულებს არ გადაუკვეთიათ საოკუპაციო ხაზი; ეკლესია სოფელ ბერშუეთის[30] მაცხოვრებელთა სხვადასხვა რელიგიური რიტუალის აღსრულების ადგილია. უნდა აღინიშნოს, რომ დაკავებული, რომელიც  ცხინვალში გადაიყვანეს დაკავებიდან ერთ კვირაში  გაანთავისუფლეს ჯარიმის გადახდის შემდეგ[31].

 

26.  2016 წლის 18 იანვარს,  ცხინვალის რეგიონის საოკუპაციო ხაზის სიახლოვეს არსებული სოფელ ქერეს მაცხოვრებელი დაკავეს რუსეთის ეფესბეს თანამშრომლებმა  ე.წ. „საზღვრის უკანონო გადაკვეთისთვის.“ სოფლის მაცხოვრებლების თანახმად, დაკავებული  პირი ნადირობდა სოფლის შემოგარენში, მაგრამ საოკუპაციო ხაზი არ გადაუკვეთავს[32].

27. 2016 წლის 28 იანვარს,  გორის რაიონის სოფელ ზერთის მაცხოვრებელი დააკავეს  რუსეთის ეფესბეს თანამშრომლებმა  ე.წ. „საზღვრის უკანონო გადაკვეთისთვის ცხინვალის რეგიონის საოკუპაციო ხაზის  გასწვრივ[33].

 

28. გორის რაიონის სოფელ ზარდიანთკარის  მაცხოვრებელი და გორის რაიონის სოფელ ქირბალის მაცხოვრებელი  დააკავეს  რუსეთის ეფესბეს თანამშრომლებმა  ე.წ. „საზღვრის უკანონო გადაკვეთისთვის.[34]“

 

29. 2016 წლის 23 მარტს,  ქალაქ გორის   მაცხოვრებელი დაკავებულ იქნა ე.წ. „საზღვრის უკანონო გადაკვეთისთვის ცხინვალის რეგიონის საოკუპაციო ხაზის  გასწვრივ[35].

 

IV. გადაადგილების თავისუფლება

 

30. შეზღუდვები  თავისუფლად გადაადგილებაზე რჩება წუხილის საგნად, რაც შეფასებულია სხვადასხვა წყაროს მიერ და ხელმისწვდომია საანგარიშო პერიოდში. მაგალითად, ამ ბოლო პერიოდში, ორგანიზაცია „ საერთაშორისო ამნისტიის „ მიერ  გამოქვეყნებულ ანგარიშში ვკითხულობთ, რომ „ აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის ტერიტორიებზე შესვლა და იქიდან გამოსვლა ჯერ ისევ  შეზღუდულია[36].

 

31. საანგარიშო პერიოდში გადაწყვეტილება მიღებულია, რათა შემცირდეს  გამშვები  პუნქტების რაოდენობა აფხაზეთის საოკუპაციო ხაზის გაყოლებაზე. კერძოდ, 2016 წლის იანვარში ბატონმა ხაჯიმბამ  გასცა განკარგულება  შემცირებულიყო აფხაზეთის[37] საოკუპაციო ხაზის  გაყოლებაზე გამშვებ პუნქტთა რაოდენობა.“  2016 წლის  17 მარტს,  იქნა მიღებული გადაწყვეტილება აფხაზეთის საოკუპაციო ხაზის  გაყოლებაზე დაკეტილიყო ორი  გამშვები პუნქტი  არსებული  ექვსი პუნქტიდან: „თაგილონი“ სრულად დაიკეტება და „ლეკუხონა“დაიკეტება მხოლოდ ფეხით მოსიარულეებისათვის[38].“ორი გამშვები პუნქტის დაკეტვა ნიშნავს 20-25 კილომეტრით  გზის გაგრძელებას გალის რაიონიდან საოკუპაციო ხაზამდე[39].

 

32. გამშვები პუნქტი „ენგურის“ გადაკვეთა ქართული პასპორტით შეუძლებელია  და თუ ადამიანი საქართველოს მოქალაქეა, მაშინ იმისთვის, რომ მან საოკუპაციო  ხაზი[40] გადაკვეთოს მას უნდა ჰქონდეს საგანგებო ნებართვა, რომელიც ე.წ. „აფხაზეთის სახელმწიფო უშიშროების სამსახურის“ მიერ არის გაცემული. უნდა აღინიშნოს, რომ რუსეთის ფედერაციის პასპორტების ან ე.წ. „აფხაზეთის პასპორტების“  მქონე ინდივიდებს შეუძლიათ  გადაკვეთონ აფხაზეთთან არსებული  საოკუპაციო ხაზი საგანგებო ნებართვის გარეშეც[41].

 

33.ევროპის საბჭოს  ინფორმაციის თანახმად „ 2016 წლის დასაწყისში, ადგილობრივი მაცხოვრებლები ჩიოდნენ, რომ მათ ვერ შეძლეს ადმინისტრაციული ხაზის გადაკვეთა და ახალგორში   დაკრძალვაზე დასწრება. რომ განვაზოგადოდ, არსებული  ბუნდოვანი კანონები და ინსტრუქციები ქმნიან განუკითხაობის სიტუაციას, რომელიც ნეგატიურ ზემოქმედებას ახდენს გადაადგილების თავისუფლებაზე[42].               

34. 2016 წლის 17 თებერვალს ევროპის საბჭოს მონიტორინგის მისიის ხელმძღვანელმა  ბატონმა ქესტუტის  ჯანკაუსკასმა, ისაუბრა ევროპის პარლამენტის უსაფრთხოებისა და თავდაცვის ქვეკომიტეტის შეხვედრაზე და თქვა, რომ  „გადაადგილების თავისუფლება  მეტად  მნიშვნელოვანი საკითხია, რადგან ბევრ ადამიანს უხდება   სხვადასხვა   მიზეზით საზღვრის გადაკვეთა   და ამის გაკეთება ყოველწიურად რთულდება. საზღვრის გადამკვეთი ხალხი ყოველ დღე დგას სამხედრო პერსონალის, დაკავების რისკის, და სასკრინინგო ტექნოლოგიის წინაშე, რომელიც  უკვე  ფართოდ გამოიყენება... პრობლემად რჩება სასაზღვრო ხაზზე დოკუმენტების საკითხიც და აგრეთვე 1 აპრილიდან ვიზების შემოღების  აფხაზეთის ახალი დე ფაქტო კანონი . . . .  სამხრეთ ოსეთს მხოლოდ ერთი გადამკვეთი პუნქტი აქვს და მხოლოდ იმ ადამიანებს შეუძლიათ ამ ხაზის გადაკვეთა, ვინც იქ ცხოვრობს და საგანგებო ნებართვა აქვს. საგანგებო ნებართვების გამოყენება ჯერ კიდევ შეიძლება, თუმცა გაურკვეველია, სადამდე ექნებათ მათ მოქმედების  ვადა: სხვა დანარჩენებზე ვრცელდება მკაცრი შეზღუდვა. აფხაზეთი: შეზღუდვა ეხება  ძირითადად  გალის რაიონის მოსახლეობას, ყველას არ გააჩნია დოკუმენტი და ის ვინც გადაკვეთს საზღვარს არის გაჩერების რისკის ქვეშ, ხოლო ის ვინც  ოფიციალური გადასასვლელით სარგებლობს, არის დაკავების რისკის ქვეშ ან დახრჩობის რისკის ქვეშ, როგორც ეს რამდენიმე კვირის წინ ერთ ქალბატონს დაემართა. აღდგომაზეც კი, როდესაც საფლავების მონახულება ტრადიციაა, მოსახლეობას   უჭირს საფლავებთან მისვლა, რადგან ამკრძალავ კანონს დიდი ზეგავლენა აქვს და  ადამიანებს ხელი ეშლებათ რელიგიური უფლებების გამოყენებაში, ისევე როგორც ხმის მიცემაში და საკუთარი ქონებით სარგებლობაში[43].

 

V. უფლება საკუთრებაზე

35.  საანგარიშო  პერიოდში ხელმისაწვდომი წყაროების თანახმად, საქართველოს ოკუპირებულ რეგიონებში სისტემატურად ირღვევა უფლება საკუთრებაზე. უნდა აღინიშნოს, რომ ა.შ.შ. დეპარტამენტის - „სხვა ქვეყნებში ადამიანის უფლებების მართლმსაჯულების პრაქტიკის“  შესახებ    2015 წელს  გამოქვეყნებული ანგარიშის თანახმად, აფხაზეთში ე.წ. „სამართლებრივი  სისტემა“ კრძალავს იმ  ეთნიკურად  ქართველების მხრიდან, ვინც დატოვა აფხზეთი 1992-1993 წლების ომამდე, ომის განმავლობაში ან მის შემდეგ -  ნებისმიერი პრეტენზიის მიღებას ქონებრივ საკითხებზე. ამით ხდება იძულებით გადაადგილებულ პირთა აფხაზეთში არსებულ  საკუთრებაზე  უფლების ჩამორთმევა. სოხუმის ოკუპაციურმა რეჟიმმა საქართველოს სხვა ტერიტორიაზე მცხოვრებ იძულებით გადაადგილებულ პირებს შეუქმნა ყველა პირობა, რომ მათ ვერ  დაიბრუნონ  აფხაზეთში არსებული თავიანთი  სახლები და ეს მოახდინა ე.წ. 2008 წლის „კანონზე“ დაფუძნებით, რომელიც ახდენს  1992-1993  წლებისაფხაზეთის  ომის დროს „მიტოვენული ქონების“ ექსპროპრიაციას.  ე.წ 2010 წლის „დეკრეტი“-ს თანახმად,  ცხინვალის ოკუპირებულმა რეჟიმმა   უკანონოდ ცნო  საქართველოს მთავრობის მიერ 1991 და 2008  წლების პერიოდში გაცემული  უძრავი ქონების  ყველა დოკუმენტი, რომელიც დაკავშირებულია  ახალგორის რაიონში არსებულ საკუთრებასთან. ამ ე.წ. „დეკრეტი“ -ს თანახმად, ახალგორის მთელი ქონება ეკუთვნის ცხინვალის საოკუპაციო რეჟიმს იქამდე, სანამ „მოქალაქის“ უფლება ამ საკუთრებაზე არ დადგინდება „სამართლებრივად“, რაც 2008 წელს გადაადგილებულ  ეთნიკურ ქართველებს  ართმევს  უფლებას რეგიონში არსებულ  მათ საკუთრებაზე[44].

 

36. საანგარიშო პერიოდში  და, კერძოდ, 2016 წლის მარტში, რუსეთის საოკუპაციო ძალებმა დაიწყეს გორის რაიონის ჯარიაშენის სოფლის მაცხოვრებლების კუთვნილი  გზის მშნებელობა. სოფელი ჯარიაშენი განლაგებულია ოკუპირებული ცხინვალის რეგიონის მიმდებარე ტერიტორიაზე. რუსეთის საოკუპაციო ძალების მიერ ხორციელდებოდა გზის სამუშაოები ბაღებშიც და სოფლის სამეურნეო მიწაზეც, რომელიც სოფელ ჯარიაშენის  32 მაცხოვრებლის კუთვნილებას წარმოადგენს[45].   გზის მშენებლობისას სოფლელების ბაღებში მოიჭრა  ხეხილის. რუსეთის საოკუპაციო ძალებმა გააფრთხილეს სოფლის მაცხოვრებლები, რომ არ მიახლოვებოდნენ მათ კუთვნილ ტერიტორიებს.  ევროპის საბჭოს ინფორმაციის თანახმად,“  ამის შედეგად, ადგილობრივ ოჯახებს გაუნახევრდა მიწები ან მთლიანად დაკარგეს იქ შესვლის საშუალება. ... არსებული ცნობების მიხედვით, დელეგაციის ვიზიტის დროს, ამ ოჯახებს კომპენსაციაც კი არ ქონდათ მიღებული[46].

 

37.  2016 წლის 26 თებერვალს, რუსეთის ეფესბეს თანამშრომლებმა საქართველოს მიერ კონტროლირებულ ტერიტორიაზე ზუგდიდისკენ მიმავალი ავტობუსი გააჩერეს.  რუსეთის ეფესბეს თანამშრომლებმა ავტობუსის მგზავრებს შორის ამოიცნეს 21 ეთნიკური ქართველი და წაიყვანეს საგანგებო დაკავების ცენტრში. რუსეთის ეფესბეს თანამშრომლებმა  21 ეთნიკურ  ქართველ მგზავრს ჩამოართვეს სოფლის სამეურნეო პროდუქტები, რომელიც მათ ზუგდიდის ბაზარზე გასაყიდად მიჰქონდათ. რუსეთის ეფესბეს თანამშრომლებმა ერთ-ერთ დაკავებულ მგზავრს ჩამოართვეს ოქროს სამკაული და მკაცრად გააფრთხილეს არ გაეხმოვანებინა ეს ინფორმაცია[47].

 

38. უნდა აღინიშნოს, რომ საანგარიშო პერიოდის განმავლობაში ინფორმაცია გავრცელდა მედიაში საოკუპაციო რეჟიმის მიერ უსაფრთხოების მიზნით[48] ოკუპირებული ცხინვალის რეგიონში სასაზღვრო ხაზთან  მცხოვრები ეთნიკური, ოსების სახლებიდან  იძულებით გამოსახლების გეგმის   შესახებ. ამ ინფორმაციამ გამოიწვია ადგილობრივი მოსახლეობის დიდი უკმაყოფილება.[49] ცხინვალის რეგიონის გაყოლებით საოკუპაციო სოფლების მოსახლეობა შიშობს, რომ  დროთა განმავლობაში მათაც საკუთარი  სახლებიდან გააძევებენ[50].

 

39. 2016 წლის მარტში გავრცელებული ინფორმაციის თანახმად, ცხინვალის რეგიონის მიმდებარე სოფლების მაცხოვრებლებს  საოკუპაციო რეჟიმის ე.წ.  მესაზღვრეების მიერ გაცემული საგანგებო ნებართვა დაჭირდებათ, რომლის საფუძველზეც მათ თავისივე მიწის ნაკვეთის დამუშავების ნებართვა ექნებათ[51].

 

40. ამ ბოლო პერიოდში გამოქვეყნებული ანგარიშის თანახმად, „სამართლით სარგებლობის შეზღუდული უფლება აზარალებს რუსეთის მიერ ადამიანის  უფლებების დარღვევის მსხვერპლთ. 2010 წლიდან მოყოლებული  აღინიშნებოდა შემთვევები, როდესაც აფხაზეთის ხელისუფლებამ სახლი ჩამოართვა ეთნიკურ რუსებს (International Crisis Group, 2010: 13), რომლებიც შემხვედრი  სარჩელით   ვერ  მიმართავდნენ  (International Crisis Group, 2013: 9) სასამართლო სისტემას. (MKRU, 2010). იგივე შეიძლება ითქვას რუსეთის მოქალაქეებზე, რომლებმაც დაკარგეს სახლები 1992-1993 წლების ომის დროს.  მიუხედავად  უამრავი საჩივრისა, კომპენსაციის გაცემის მხრივ მცირედი პროგრესია   (International Crisis Group, 2013: 9-10).”[52]

VI. მშობლიურ ენაზე განათლების მიღების უფლება.

41. გალის რაიონში 31 სკოლაა[53].  31 სკოლიდან მხოლოდ 11 სკოლას, რომლებიც გალის რაიონის „ქვემო ზონაში“ მდებარეობენ  ქონდათ ქართული სკოლების სტატუსი 2014-2015 სასწავლო წლის დამთავრებამდე, სადაც სწავლება მიმდინარეობდა  ქართულ ენაზე.[54] 2015-2016 აკადემიური წლების დასაწყისიდან გალის რაიონის „ქვემო ზონის“ 11 სკოლის პროგრამაში რადიკალური ცვლილებები შევიდა და კერძოდ, ამჟამად პირველ, მეორე, მესამე და მეოთხე კლასებში[55], ანუ პირველ ოთხ კლასში ყველა საგანი რუსულ ენაზე ისწავლება. ევროპის საბჭოს დაკვირვების შედეგად „აფხაზურმა მედიამ განაცხადა, რომ მომავალი ორი ან სამი წლის განმავლობაში იგეგმება დარჩენილი კლასების მთლიანად რუსულ ენაზე გადაყვანა.[56]“

 

42. ზოგჯერ ე.წ. „სახელმწიფო მოხელეები“ შეიარაღებულები შედიან გალის რაიონის  სკოლებში იმისთვის, რომ გადაამოწმონ სასწავლო  ენა რუსულია თუ ქართული; სკოლის მოსწავლეების ჩანთენს იძულების წესით ამოწმებენ, რათა თავი დაიზღვიონ     ქართული ენის მასალის შეტანისგან  სკოლებში[57]. საგანგაშოა ის ფაქტი, რომ საანგარიშო პერიოდის განმავლობაში გალის რაიონის „ქვემო ზონის“  ამ 11  სკოლიდან რვა მასწავლებელი და სკოლის ერთი დირექტორი   გაანთავისუფლეს   საქართველოს პოზიტიურ კონტექსტში[58] მოხსენიების გამო.  ჩვეულებრივ მოვლენად იქცა სკოლის  მასწავლებლების დაშინება განსხვავებული პოლიტიკური თვალსაზრისის გამო და მოსწავლეებთან ქართულ ენაზე საუბრის გამო[59].

 

43. სწავლების რუსულ  ენაზე გადაყვანის შემდეგ სულ უფრო მეტი მშობელი იღებს გადაწყვეტილებას გამოიყვანონ ბავშვები რუსულ ცხრილზე გადასული სკოლებიდან და გადაიყვანონ ბავშვები საოკუპაციო ხაზის მეორე მხარეს არსებულ სკოლებში; 2015-2016 სასწავლო წლის განმავლობაში[60] უკვე  60 ამგვარი  შემთხვევა  დაფიქსირდა.  ევროპის საბჭოს თანახმად, „ განათლების მიღების საკითხი მწვავე პრობლემად რჩება თავისუფლად გადაადგილების საკითხთან მიმართებაშიც. 50 -ზე მეტი მოსწავლე  ყოველდღიურად კვეთს აფხაზეთის სახემწიფო საზღვარს მათი  მუდმივი დაკავების პირობაში. დელეგაციას მოახსენეს, რომ ქვემო გალის სოფლების ოთხი თუ სამი  სკოლის მოსწავლე დააკავეს 27 იანვარს  და 1 თებერვალს[61].

 

44. 2016 წლის 16 თებერვალს გავრცელებული ინფორმაციის თანახმად, გალის რაიონის „ქვემო ზონის“ 11 სკოლის მოსწავლეებს უჭირთ რუსულ ენაზე საგნების დაუფლება[62]. ისიც აღსანიშნავია,რომ ყველა ადგილობრივი მასწავლებელი ერთნაირად კარგად არ ფლობს  რუსულ ენას[63].

 

 

VII. დასკვნები

 

45. შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ საქართველოს ოკუპირებულ რეგიონებში აღწერილი სიტუაცია წამებისა და არასათანადო მოპყრობის თვალსაზრისით და საანგარიშო პერიოდში მოწოდებული მაგალითები  წარმოადგენენ წამებისა და არასათანადო მოპყრობისაგან თავისუფლების ხელყოფას  და არის სამოქალაქო და პოლიტიკური უფლებების საერთაშორისო ხელშეკრულების (ICCPR)  7-ე მუხლის დარღვევა, ისევე როგორც ადამიანის უნივერსალური უფლებების (UDHR) 5-ე და ადამიანის უფლებების ევროპის კონვენციის (ECHR)  3-ე მუხლების დარღვევები, ისევე როგორც ევროპის უსაფრთხოებისა და თანამშრომლობის ორგანიზაციის (OSCE)  პირობის შეუსრულებლობა.[64]

 

46. შეიძლება დავასკვნათ, რომ  თვითნებურ დაკავებასთან დაკავშირებული საქართველოს ოკუპირებულ რეგიონებში აღწერილი სიტუაცია და საანგარიშო  პერიოდში მოწოდებული მაგალითები წარმოადგენენ თვითნებურ დაკავებას და ამგვარად სამოქალაქო და პოლიტიკური უფლებების საერთაშორისო ხელშეკრულების (ICCPR) 9-ე, ადამიანის უფლებათა უნივერსალური დეკლარაციის 3-ე, ადამიანის უფლებათა ევროპის კონვენციის (UDHR) 5-ე მუხლების დარღვევას და   ევროპის უსაფრთხოებისა (ECHR)  და თამაშრომლობის ორგანიზაციის (OSCE)  შესაბამისი დებულებების შეუსრულებლობას. [65]

 

47. შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ საქართველოს ოკუპირებულ რეგიონებში გადაადგილების თავისუფლებასთან დაკავშირებით აღწერილი სიტუაცია და საანგარიშო პერიოდში მიწოდებული მაგალითები წარმოადგენს გადაადგილების თავისუფლების 12-ე მუხლის, სამოქალაქო და პოლიტიკური უფლებების ხელშეკრულების (ICCPR), ადამიანის უნივერსალურ უფლებათა (UDHR),13-ე, ადამიანის უფლებათა ევროპის საბჭოს კონვენციის (ECHR)  4-ე პროტოკოლის 2-ე მუხლების და ეუთოს (OSCE) თავისუფლად გადაადგილების ვალდებულების დარღვევას. [66]

 

48. შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ საქართველოს ოკუპირებულ რეგიონებში საკუთრებაზე უფლებასთან მიმართებაში აღწერილი სიტუაცია და საანგარიშო პერიოდში მიწოდებული მაგალითები წარმოადგენს ადამიანის უფლებათა უნივერსალური დეკლარაციის (UDHR) 17-ე, ადამიანის უფლებათა ევროპის კონვენციის (ECHR) 1 პროტოკოლის 1 მუხლების და  ევროპის უსაფრთხოებისა და თანამშრომლობის ორგანიზაციის (OSCE) ვალდებულებათა დარღვევას. [67]

 

49. შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ საქართველოს ოკუპირებულ რეგიონებში მშობლიურ ენაზე განათლების მიღებასთან დაკავრებით აღწერილი სიტუაცია და საანგარიშო პერიოდში[68] მიწოდებული მაგალითები წარმოადგენს მშობლიურ ენაზე განათლების მიღების უფლების დარღვევას და შესაბამისად ადამიანის უნივერსალურ უფლებათა (UDHR),  26 მუხლის  (იკითხება სისტემურ კავშირში 2-ე მუხლთან); ადამიანის უფლებათა ევროპის კონვენციის (ECHR)  2-ე პროტოკოლის; ბავშვის უფლებათა კონვენციის 28-ე მუხლის  (იკითხება სისტემურ კავშირში 1 პარაგრაფის 2-ე მუხლთან)  და ევროპის უსაფრთხოებისა და თანამშრომლობის ორგანიზაციის (OSCE) ვალდებულებების შესაბამისი დებულებების შეუსრულებლობა.[69]

 

50. შეიძლება დავასკვნათ, რომ საქრთველოს ოკუპირებულ რეგიონებში აღწერილი სიტუაცია და კერძოდ, ე.წ. „კანონების“ მიღება  და „პასპორტიზაციის“ პროცესი  არღვევს ადამიანის უფლებათა ევროპის კონვენციის 12-ე პროტოკოლის 14-ე მუხლით გათვალისწინებულ უფლებას (ECHR); სამოქალაქო და პოლიტიკური უფლებების საერთაშორისო კონვენციის 26-ე მუხლს (ICCPR); და რასობრივი დისკრიმინაციის ყველა ფორმის მოსპობის საერთაშორისო კონვენციას.

 

51. შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ საქართველოს ოკუპირებულ რეგიონებში აღწერილი სიტუაცია არღვევს ყველა  იძულებით გადაადგილებულ  პირთა და ლტოლვილთა და მათ შთამომავალთა  საკუთარ სახლში დაბრუნების უფლებას აფხაზეთისა და ცხინვალის რეგიონის ჩათვლით.[70]

VIII მიმართვა საერთაშორისო საზოგადოებისადმი

52. საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტრო მიმართავს საერთაშორისო თანამეგობრობას, სახელმწიფოებს, საერთაშორისო შიდა სამთავრობო და არასამთავრობო ორგანიზაციებს:

 

განაგრძონ საქართველოს ტერიტორიების  რუსეთის ფედერაციის მიერ ოკუპირებულად ცნობა.

 

განაგრძონ რუსეთის ფედერაციის მოწოდება, იტვირთოს პასუხისმგებლობა  საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე  ადამიანის უფლებების დარღვევის საკითხში.

 

განაგრძონ რუსეთის ფედერაციის მოწოდება, შეაჩერონ საოკუპაციო ხაზზე მავთულხლართების დამონტაჟება და  სხვა ხელოვნური წინაღობებისა და ბანერების აღმართვა.

 

მიიღონ დამატებითი ზომები, რათა ჩატარდეს მონიტორინგი და მოხდეს ანგარიშის მიწოდება საქართველოს რეგიონებში ადამიანის უფლებების სფეროში არსებული სიტუაციის თაობაზე;

 

განსაკუთრებით ხაზგასმით საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტრო მოუწოდებს:

 

i)გაერთიანებული ერების ადამიანის უფლებათა დაცვის უმაღლესი კომისრის  სამსახურს, იმისათვის, რომ ამ უკანასკნელმა მიიღოს დამატებითი ზომები, იმისათვის რომ რეგულარულად განიხილოს და  შეაფასოს  აფხაზეთში და ცხინვალის რეგიონში ადამიანის უფლებების სფეროში არსებული სიტუაცია.

ii)გაერთიანებული ერების ადამიანის უფლებათა საბჭოს საგანგებო საპროცესო                მანდატის მფლობელებს, მიღონ დამატებითი ზომები, რათა განიხილონ და ანგარიში წარმოადგინონ აფხაზეთში და  ცხინვალის რეგიონში არსებული ადამიანის უფლებათა სფეროში არსებული სიტუაციის შესახებ.

iii) ევროპის საბჭოს ადამიანის უფლებათა  კომისარს, რათა მიიღოს დამატებითი ზომები აფხაზეთში/საქართველო და ცხინვალის რეგიონში/საქრთველო არსებულ სიტუაციაზე  რეაგირებისთვის და ადამიანის უფლებათა მდგომარეობის მხრივ არსებულ ვითრებაზე ანგარიშის გასაკეთებლად.

iv)ევროპის უსაფრთხოებისა და თანაშმრომლობის ორგანიზაციას (OSCE) და ავტონომიურ ინსტიტუციებს და კერძოდ დემოკრატიული ინსტიტუციების სამსახურს (ODIHR) და  ეროვნულ უმცირესობათა ადამიანის უფლებათა უმაღლესი კომისრის სამსახურს (HCNM), რათა გამოინახოს გზები  საქართველოს ოკუპირებულ რეგიონებში ადამიანის უფლებების სფეროში არსებული სიტუაციის მონიტორინგისთვის. ეს ნაბიჯები შეიძლება, მათ შორის  მოიცავდეს  საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე უფლებების დაცვის განხორციელებაზე კონტროლის  განხორციელებას და ანგარიშის მომზადებას  ამ რეკომენდაციების დანერგვის სტატუსის თაობაზე, რომელიც შედის ODIHR/HCNM 2008 წლის ანგარიშში „ საქართველოში მომხდარი კონფლიქტის შემდგომ ომით დაზარალებულ ტერიტორიებზე არსებული ადამიანის უფლებების მდგომარეობა.“

განაგრძოს რუსეთის ფედერაციის მოწოდება, ნება დართოს ა)  გამოყენებული იქნეს ადამიანის უფლებების დაცვის საერთაშორისო მონიტორინგის მექანიზმები საქართველოს ოკუპირებულ რეგიონებში; ბ) ოფიციალურად და ლეგალურად შეუშვას საერთაშორისო ორგანიზაციების სათანადო მისიები, ჰუმანიტარული ორგანიზაციების ჩათვლით, საქართველოს ოკუპირებულ  რეგიონებში.

 

განაგრძოს და გააძლიეროს ადამიანის უფლებების დარღვევის დაგმობა საქართველოს ოკუპირებულ რეგიონებში, ისეთის როგორიცაა თავისუფლად გადაადგილების უფლება; წამებისგან და შეურაცხყოფისგან თავისუფლება; უფლება საკუთრებაზე და  მშობლიურ ენაზე განათლების მიღების უფლება.

 

 

---

[1] 2016 წლის იანვარი -  მარტი.

[2] ევროპის საბჭოს გაერთიანებული მოხსენება საქრთველოში არსებული კონფლიქტის თაობაზე ( ოქტომებრი 2015-მარტი 2016), 2016 წელი SG/Inf (2016) 14,  პარაგრაფი 5.

[3] ევროპის პარლამენტის რეზოლუცია ევროპის საბჭოს პრიორიტეტებზე 2016 წლის UNHRC -ის  სესიისთვის:ევროპის პარლამენტი, 2016 წლის 21 იანვარი,პარაგრაფი 61, ხელმისაწვდომია შემდეგ მისამართზე: http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+TA+P8-TA-2016-0020+0+DOC+XML+V0//EN>

[4] ანდრას რაჟი, უფროსი მეცნიერ თანამშრომელი, საგაერო საქმეთა ინსტიტუტი, ფინეთი,“ ევროპის საბჭოს აღმოსავლეთი  მეზობლების გაყინული კონფლიქტები და მათნ ზეგავლენა ადამიანის უფლებების პატივისცემაზე:, 2016, გვერდი 21, ხელმისაწვდომია შემდეგ მისამართზე:

 

[5] გაერთიანებული ანგარიში საქართველოს კონფლიქტის თაობაზე ( ოქტომებრ 2015- მარტი 2016)  2016, SG/Inf ( 2016), 14 პარაგრაფი 38.

[6] ევროპის საბჭოს საპარლამენტო ასამბლეის წევრთა შეფასებით სიტუაცია სასაზღვრო ხაზზე გაცილებით უფრო რთულია, ვიდრე ამას ვარაუდობდნენ  მათ ხელთ არსებული ინფორმაციიდან გამომდინარე 21 March 2016,  ხელმისაწვდომია შემდეგ მისამართზე:

[7] რაულ ხაჯიმბამ ხელი მოაწერა კანონოს „ უცხოელთა სამართლებრივი სტატუსი აფხაზეთში“, „აფსნიპრესი“ 2016 წლის 1 თებერვალი, ხელმისაწვდომია შემდეგ მისამართზე:

 

[8] პრეზიდენტმა ხელი მოაწერა კანონოს „ აფხაზეთში შესვალსა და გამოსვლაზე, „აპსნიპრესი“, 2016 წლის 1 თებერვალი. ხელმისაწვდომია შემდეგ მისამართზე:available at <http://apsnypress.info/news/prezident-podpisal-zakon-o-poryadke-vyezda-iz-respubliki-abkhaziya-i-vezda-v-respubliku-abkhaziya/>

[9] იმ სახელმწიფოს მოქალაქეებმა, ვინც  ცნო აფხაზეთი,1 აპრილიდან უვიზოდ შეუძლიათ აფხაზეთში შესვლა<“ტასი“, 2016 წლის 11 თებერვალი, ხელმისაწვდომია:   available at  <http://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/2659087>;  აფხაზეთის ვიზა: მომხრე და წინააღმდეგი,“სპუტნიკი-აფხაზეთი“, 19 თებერვალი: ხელმოსაწვდომია: Abkhazian visa: for and against, “Sputnik-Abkhazia”,   <http://sputnik-abkhazia.ru/analytics/20160219/1017260879.html>; აფხაზეთი აწესებ სავიზო რეჟიმს იმ ქვეყნებისთვის, რომლებიც არ ცნობენ მის დამოიკუდებლობას,  2016 წლის 15 თებერვალი, ხელმისაწვდომია: available at ;პრესის ყოველკვირეული მიმოხილვა ადამიანის უფლებების დარღვევაზე და აფხაზეთში მიმდინარე მოვლენებზე, მომზადებულია საქრთველოს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის  იუსტიციის  დეპარტამენტის მიერ,  2016 წლის 8 - 13 თებერვალს.გვ. 15.

 

[10]აივ ინფიცირებულ უცხოელებს და ნარკომანებს ეკრძალებათ აფხაზეთში ცხოვრება,“აპსნი“, 2016 წლის 2 თებერვალი, ხელმისაწვდომია: available at

[11] გაერთიანებული ანგარიში საქართველოს კონფლიქტის თაობაზე ( ოქტომებრ 2015- მარტი 2016)  2016, SG/Inf ( 2016), 14 პარაგრაფი 46.

[12] გაერთიანებული ანგარიში საქართველოს კონფლიქტის თაობაზე ( ოქტომებრ 2015- მარტი 2016)  2016, SG/Inf ( 2016), 14 პარაგრაფი 46.

[13] თვითგამოცხადებულმა აფხაზეთის მთავრობამ ახალი პასპორტები შემოიღო, 2016 წლის 8 თებერვალი, ხელმისაწვდომია:

[14] გალიდან ზიგდიდიში გამგზავრებული ასობით  მგზავრი უკან  ვეღარ ბრუნებდა, „ლაივპრესი“, 2016 წლის 18 თებერვალი, ხელმისაწ; თვითგამოცხადებულმა აფხაზეთის მთავრობამ ახალი პასპორტები შემოიღო, 2016 წლის 8 თებერვალი, ხელმისაწვდომია:

 

 

[15] გაერთიანებული ანგარიში საქართველოს კონფლიქტის თაობაზე ( ოქტომებრ 2015- მარტი 2016)  2016, SG/Inf ( 2016), 14 პარაგრაფი 61.

[16] აფხაზეთს ყველა იმ სახელმწიფოსთვის,რომლებიც მას არ ცნობენ შემოაქვს სავიზო რეჟიმი, 2016 წლის 12 თებერვალი, ხელმისაწვდომია:

 

[17] პასპორტიზაცია პრაქტიკულად დამთვარებულია,“ აპსნიპრესი“ 2016 წლის 5 თებერვალი, ხემისაწვდომია:

[18] შესაძლებლის სფერო - ქართულ-აფხაზურ კონტექსტში გარკვევა: გალის რეგიონის მოსახლეობა, შესარიგებელი რესურსები, 2015 წლის ივლისი, გვერდები 4 და 5. ხელმისაწვდომია:

[19] საქართველოს 2015 ანგარიში ადამიანის  უფლებებზე, ა.შ.შ. სახელმწიფოთა დეპარტამენტი, გამოქვეყნდა 2016 წელს. ხელმისაწვდომია : <http://www.state.gov/documents/organization/253061.pdf>, page 27.

[20] საქართველოს 2015 ანგარიში ადამიანის  უფლებებზე, ა.შ.შ. სახელმწიფოთა დეპარტამენტი, გამოქვეყნდა 2016 წელს. ხელმისაწვდომია : <http://www.state.gov/documents/organization/253061.pdf>, page 27.

[21] საქართველოს 2015 ანგარიში ადამიანის  უფლებებზე, ა.შ.შ. სახელმწიფოთა დეპარტამენტი, გამოქვეყნდა 2016 წელს. ხელმისაწვდომია : <http://www.state.gov/documents/organization/253061.pdf>, page 27.

[22] საქართველოს 2015 ანგარიში ადამიანის  უფლებებზე, ა.შ.შ. სახელმწიფოთა დეპარტამენტი, გამოქვეყნდა 2016 წელს. ხელმისაწვდომია : <http://www.state.gov/documents/organization/253061.pdf>, page 32.

[23] საქართველოს 2015 ანგარიში ადამიანის  უფლებებზე, ა.შ.შ. სახელმწიფოთა დეპარტამენტი, გამოქვეყნდა 2016 წელს. ხელმისაწვდომია : <http://www.state.gov/documents/organization/253061.pdf>, page 6.

[24]სოხუმის დაკავების ცენტრში დაკავებული ადამიანები საპროტესტო გაფიცვას აწყობენ. “სპუტნიკი-აფხაზეთი“, 2016 წლის 12 იანვარი. ხელმისაწვდომია:  

 

[25] ჩვენი თითები ელექტრო  სადენთან იყო მიერთებული:  ინტერვიუ აფხზეთის ციხიდან განთავისუფლებულ პატიმრებთან 2016 წლის 18  მარტი. ხელმისაწვდომია:

[26]ექსკლუზივი: რუსმა ოკუპანტებმა დააკავეს სოფელ მეორე ოტობაიაში დააკავეს ფსიქიკური აშლილობის მქონე  ქალბატონი, „თაიმერი“, 2016 წლის 20 მარტი, ხელმისაწვდომია:

[27] მაგალითად: საინფორმაციო ფურცელი:   Detention and mental health, the European Court of Human Rights, 2016, available at

[27] Consolidated Report on the Conflict in Georgia, Council of Europe (October 2015 – March 2016), 2016, SG/Inf (2016) 14, paragraph 60.

[28] მიმოხილვაში საქართველოს 2013 წლის  ანგარიში ადამიანის უფლებების საკითხებზე , აშშ სახელმწიფო დეპარტამენტი, გვ. 15, ხელმისაწვდომია: http://www.state.gov/documents/organization/220492.pdf;“ადამიანის უფლებები საქართველოში კონფლიქტის შემდგომ ომის დაზარებულ რაიონებში“, OSCE/ODIHR,  2008 წლის 27 ნოემბერი, გვერდები 24-25, გვ. 25, გვ. 37-38, 74;  „აგვისტოს ნანგრევები“, საქართველოს არასამთავრობო ორგანიზაციების ანგარიში ადამიანის ფუნდამენტური უფლებების და საერთაშორისო ჰუმანიტარული კანონის დარღვევებზე, აგვისტო ომი, 2008, თბილისი 2009, გვ.40;  „ადამიანის უფლებები სამხრეთ ოსეთის კონფლიქტით დაზარალებულ რეგიონებში. განსაკუთრებული მისია საქართველოში და რუსეთის ფედერაციაში“, თომას ჰამარბერგი, ადამიანის უფლებათა ევროპის საბჭოს კომისარი ( ვლადიკავკაზი, ცხინვალი, გორი, თბილისი და მოსკოვი, 22-29 აგვისტო 2008 წელი), პარაგრაფი 94; „ ფილეი იწონებს  საქართველოს გეგმას განახორციელოს ადამიანის უფლებათა გაფართოებული რეფორმა, გაეროს ადამიანის უფლებათა უმაღლესი კომისრის ნეივი ფილეის შესავალი სიტყვა, პრეს-კონფერენციაზე თბილისში.“ საქართველო  2014 წლის 21 მაისი, ხელმისაწვდომია: http://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=14624#sthash.OkwTyUpY.dpuf

[29] ახალ წელს მესაზღვრეებმა დააკავეს საზღვრის ორი დამრღვევი,“სპუტნიკი-ოსეთი“, 2016 წლის 11 იანვარი, ხელმისაწვდომია: t

[30] ე.წ. მესაზღვრეებმა გაიტაცეს სოფელ ბერშუეთის მაცხოვრებელი, 2016 წლის 4 იანვარი, ხელმისაწვდომია:

[31]ოკუპანტების მიერ გატაცებული 2016 წლის 31 იანვარს გაანთავისუფლეს. ხელმისაწვდომია:    

[32] სამხედროებმა  სოფელ ქერესთან დააკავეს 23 წლის მამაკაცი, 2016 წლის 19 თებერვალი, ხელმისაწვდომია: 

[33] საქართველოს მოქალაქე დაკავებულია სამხრეთ ოსეთის საზღვრის გადაკვეთისას. ხელმისაწვდომია: 

 

[34] საქართველოს ორი მოქალაქე დაკავაბულია ე.წ. მესაზღვრეების მიერ 2016 წლის 11 მარტს. ხელმისაწვდომია:available at

[35] ე.წ მესაზღვრეებმა საოკუპაციო ხაზზე საქარეთველოს მოქალაქე დააკავეს 2016 წლის 24 მარტს. ხელმისაწვდომია:http://medianews.ge/ge/saokupatsiosazghvartanetsmesazghveebmasaqartvelosmoqalaqedaakaves/123435 საქართველო 2015/2016.

[36] საერთაშორისო ამნისტია. ხელმისაწვდომია:   t <https://www.amnesty.org/EN/COUNTRIES/EUROPE-AND-CENTRAL-ASIA/GEORGIA/REPORT-GEORGIA/>

[37] დე ფაქტო სახელმწიფომ შესწორება შეიტანა კანონში  საბაჟო გადასახადთან დაკავშირებით, 2016 წლის 26 იანვარი. ხელმისაწვდომია:

[38] გამშვები პუნქტების რაოდენობა საქართველო-აფხაზეთის საზღვრის გაყოლებაზე შემცირდება, „სპუტნიკი-აფხაზეთი“, 2017 წლის 17 მარტი, ხელმისაწვდომია://sputnik-abkhazia.ru/Abkhazia/20160317/1017555465.html>; გამშვები პუნქტების რაოდენობა საქართველო-აფხაზეთის საზღვრის გაყოლებაზე შემცირდება, „სპუტნიკი-აფხაზეთი“, 2017 წლის 17 მარტი, ხელმისაწვდომია://

[39] გალის მაცხოვრებლები მოუწოდებენ დე ფაქტო ხელისუფლებას გააუქმონ გამშვები პუნქტები,“ლაივპრესი“,2016 წლის 18 მარტი.ხელმისაწვდომია:

[40] ენგურის გამშვები პუნქტის გადაკვეთა შეუძლებელი ქართული პასპორტით, “Front News”,  2016 წლის 15 თებერვალი.ხელმისაწვდომია:

[41] გალიდან ზუგდიდში მიმავალი ასობით მგზავრი  უკან ვერ დაბრუნდა,“ლაივპრესი“ 2016 წლის 18 თებერავლი. ხელმისაწვდომია: http://www.livepress.ge/ap/tag/article/1-news/13742-galidanzugdidshichamosuliasobithmgzavriukanverbrundebaideo.html>

[42] ევროპის საბჭოს გაერთიანებული ანგარიში საქართველოში არსებული კონფლიქტის შესახებ   (ოქტომბერი  2015-მარტი 2016),   SG/Inf (2016) 14,  პარაგრაფი 59.

 

[43] ევროპის პარლამენტის უშიშროებისა და თავდაცვის დღის წესრიგის პუნქტი-„ ევროპის საბჭოს მონიტორინგის  მისია:   : საქმის ვითარება და სამომავლო პერსპექტივები, აზრთა გაცვლა-გამოცვლა კენეტ დინთან, ევროპის საბჭოს სამოქალაქო დაგეგმარებისა და მართვის უნარის დირექტორი,  ეეას   - კეშტუტის ჯანკაუსკასთან - ესმმ-ს ხელმძრვანელი საქართველოში - ნათია შაბანიძე, ევროპის საბჭოში საქართველოს ელჩი.“ ევროპის პარლამენტი, 2016 წლის 17 თებერვალი, ხელმისაწვდომია:

[44] საქართველო 2015 ანგარიშ ადამიანის უფლებებზე, ა.შ.შ.  სახელმწიფო , გამოქვეყნებულია 2016 წელს. ხელმისაწვდომია: <http://www.state.gov/documents/organization/253061.pdf>, pages 19 and 28.

 

[45] ჯარიაშენი, 2016 წლის 18 მარტი, ხელმისაწვდომია: <http://1tv.ge/ge/videos/view/160621/588.html>;  გორის რაიონის სოფელი ჯარიაშენი ოკუპანტების ახალი სამიზნე გახდა, 2016 წლის 15 მარტი, ხელმისაწვდომია:    <http://www.damoukidebloba.com/c/news/jariasheni_okupacia_ruseti>; What is happening in Jariasheni?, 13March 2016, available at

[46] გაერთიანებული ანგარიში საქრთველოში მომხდარ  კონფლიქტზე , ევროპის საბჭო ( ოქტომებრი 2015- მარტი 2016) Council of Europe (October 2015 – March 2016), 2016, SG/Inf (2016) 14,  პარაგრაფი  57.

[47] რუსმა ოკუპანტებმა 21 ქართველინ დააკავეს<“ “Newposts”,  2016 წლის 26 თებერვალი.ხელმისაწვდომია:

[48] საკონტაქტო ხაზიდან გაძევებული მოსახლეები, იუწყება ოსეთის მედია, 2016 წლის 16 თებერვალი, ხელმისაწვდომია: ;

[49] ადმინისტრაციულ ხაზზე მცხოვრებ ოსეთს შეიძლება დეპორტაცია შეეხოთ, 2016 წლის 16 თებერვალი. ხელმისაწვდომია:

[50] სამხრეთ ოსებს  კგბ-ს ნებართვა ჭირდებათ  საქართველოს მიერ კონტროლირებად ტერიტორიის სიახლოვეს მცხვორები მეგობრების და ოჯახის მოსანახულებლად, 2016 წლის 17 თებერვალი. ხელმისაწვდომიაSouth Ossetians Now Need KGB Permit to Visit Friends, Family Near Georgian-Controlled Territory,  17 February 2017, available at

[51]ხელმისაწვდომია:

[52] ანდრას რაჟი, უფროსი მეცნიერ თანამშრომელი, საგაერო საქმეთა ინსტიტუტი, ფინეთი,“ ევროპის საბჭოს აღმოსავლეთი  მეზობლების გაყინული კონფლიქტები და მათნ ზეგავლენა ადამიანის უფლებების პატივისცემაზე:, 2016, გვერდი 21, ხელმისაწვდომიაშემდეგ მისამართზე:

[53] 2014-2015 აკადემიური წლის ბოლოსთვის 31 სკოლაში იყო B 4, 459  მოსწავლე,აქედან 97.57%  ეთნიკური ქართველები არიან;  და  918  თანამშრომელი,საიდანაც        91.78% ეთნიკური ქართველები არიან. იხილე პრესის ყოველკვირეული მიმოხილვა აფხაზეთში ადამიანის უფლებების დარღვევასა და მიმდიანრე მდგომარეობაზე.

[54]დასაშვების ზღვარი -ქართულ-აფხაზურ კონტექსტში არსებული  კონფლიქტის  სამომავლო პერსპექტივა: გალის რეგიონის მოსახლეობა, მორიგების რესურსები, 2015 წლის ივლისი, გვ,10. საქართველოს სახალხო დამცველის 2014 წლის  ანგარიში. ხელმისაწვდომია  ; საქართველოს სახალხო დამცველი   2014 წლის ანგარიში კონფლიქტით დაზარალებული მოსახლეობის ადამიანის უფლებები, 2015 წლის 5 ივნისი, გვერდი 26. ხელმისაწვდომია:

[55]რუსული ცხრილი ნიშნავს, რომ სწავლებისთვის გამოიყენება რუსეთის ფედერაციის განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს  მიერ ლიცენზირებული და რუსეთის ფედერაციაში გამოქვეყნებული   რუსული სახელმძღვანელოები. „საქრთველოს სახალხო დამცველი საგანგებო მოხსენება - განათლების მიღების უფლება გალისა რიონიში:“2015-2016 აკადემიური წლის პროექტები  და გამოწვევები, 2015 წლის ოქტომებრი, საქართველოს სახალხო დამცველი. გვერდები 4 და 5 ხელმისაწვდომია:        ; In these classes only few hours is allocated for learning the Georgian language as a foreign language.

[56] გაერთიანებული ანგარიში საქრთველოში მომხდარ  კონფლიქტზე , ევროპის საბჭო ( ოქტომებრი 2015- მარტი 2016) Council of Europe (October 2015 – March 2016), 2016, SG/Inf (2016) 14,  პარაგრაფი  50.

[57] გალის რაიონის 11 სკოლიდან განთავისუფლებულია სკოლის რვა მასწავლებელის საქრთველოს პოზიტიურ კონტექსტში მოხსენიებისგამო,“რეზონანსი“,2016წლის21მარტი.ხელმისაწვდომია: http://www.resonancedaily.com/index.php?id_rub=2&id_artc=28522>

[58] გალის რაიონის 11 სკოლიდან განთავისუფლებულია სკოლის რვა მასწავლებელის საქრთველოს პოზიტიურ კონტექსტში მოხსენიებისგამო,“რეზონანსი“,2016წლის21მარტი.ხელმისაწვდომია: http://www.resonancedaily.com/index.php?id_rub=2&id_artc=28522>

[59] გალის რაიონის 11 სკოლიდან განთავისუფლებულია სკოლის რვა მასწავლებელის საქრთველოს პოზიტიურ კონტექსტში მოხსენიებისგამო,“რეზონანსი“,2016წლის21მარტი.ხელმისაწვდომია: http://www.resonancedaily.com/index.php?id_rub=2&id_artc=28522>

[60] გალის რაიონის 11 სკოლიდან განთავისუფლებულია სკოლის რვა მასწავლებელის საქრთველოს პოზიტიურ კონტექსტში მოხსენიებისგამო,“რეზონანსი“,2016წლის21მარტი.ხელმისაწვდომია: http://www.resonancedaily.com/index.php?id_rub=2&id_artc=28522>

[61] გაერთიანებული ანგარიში საქრთველოში მომხდარ  კონფლიქტზე , ევროპის საბჭო ( ოქტომებრი 2015- მარტი 2016) Council of Europe (October 2015 – March 2016), 2016, SG/Inf (2016) 14,  პარაგრაფი  55.

[62] Teacher: Curriculum in Abkhaz schools corresponds to Soviet Union Standards, 16 February 2016, available at

[63] გაერთიანებული ანგარიში საქრთველოში მომხდარ  კონფლიქტზე , ევროპის საბჭო ( ოქტომებრი 2015- მარტი 2016) Council of Europe (October 2015 – March 2016), 2016, SG/Inf (2016) 14,  პარაგრაფი  51.

[64] ვენის შემაჯამებელი დოკუმენტი  (1989) კრძალავს წამებას და  სხვა სასტიკ, არაადამიანურ ან დამამცირებელ მოპყრობას და სასჯელს. პარაგრაფი 23.4; პარიზის დოკუმენტი ( 1990) აგრეთვე კრძალავს წამებას და  სხვა სასტიკ, არაადამიანურ ან დამამცირებელ მოპყრობას და სასჯელს; ევროპის უსაფრთხოების სტამბულის ქარტია ვალდებულებას იღებს „ აღმოფხვრას  წამება და სხვა არაადამიანური  ან დამამცირებელი მოპყრობა  და სასჯელი ევროპის უსაფრთხოებისა და თანამშრომლობის ორგანიზაციის  ტერიტორიაზე, პარაგრაფი 21.       .

[65] ვენის შემაჯამებელი დოკუმენტი  (1989)  ითვალისწინებს რომ არავინ არ უდნა იყოს თვითნებურად დაპატიმრებული, დაკავებული ან გასახლებული. პარაგრაფი 23.1; მოსკოვის დოკუმენტის თანახმად  (1991) „ ვერვინ ვერ ჩამოართმევს ადამიანს ამ უფლებას, გარდა კანონით დაწესებული ნორმისა.“ პარაგრაფი 23.1  (i).

[66] მოსკოვის დოკუმენტის 33 პარაგრაფის თანახმად ( 1991), ევროპის უსაფრთხოებისა და თანამშრომლობის ორგანიზაციის  მონაწილე ქვეყნები ვალდებულები არიან მოხსნან ყველა შეზღუდვა სახელმწიფოში მოგზაურობასთან მიმართებაში  და მონაწილე ქვეყნების მოქალაქეობასთან მიმართებაში დაცული უნდა იყოს ყველა ადამიანის უფლება თავისუფლად გადაადგილდეს და გახდეს მოქალაქე ქვეყნის ფარგლებში.

[67] ევროპის უსაფრთხოებისა და თანამშრომლობის საბჭოს მოვალეობაა დააწესოს ვალდებულება სახელმწიფოებზე, რომ ყველამ ისარგებლოს საკუთრების  უფლებით და არავის არა აქვს ამ საკუთრების ჩამორთმევის უფლება გარდა კანონით გათვალისწინებული შემთხვევებისა. მოსკოვის დოკუმენტი ( 1991), პარაგრაფი 24; კოპენჰაგენის დოკუმენტი ( 1990) , პარაგრაფი 9.6.

[68] საერთაშორისო კანონით  საყოველთაოდაა აღიარებული განათლების მშობლიურ ენაზე მიღების უფლება. ენები და განათლების მიღების რეალიზაციის უფლება. UNESCO.  მაგალითად,   ECHR -ის ( ადამიანის უფლებათა ევროპის კონვენცია) მიხედვით განათლების მიღების უფლება გულისხმობს მშობლიურ ენაზე განათლების მიღებას. ბელგიური ენობრივი შემთხვევა, 1968 წლის 23 ივლისის განაჩენი, პარაგრაფი 3 (A.6 (1968), გვ.31).  კვიპროსი თურქეთის წინააღმდეგ სასამართლომ  დაადგინა, რომ ჩრდილოეთ კვიპროსზე ბერძენ-კიპრიოტი ბავშვების სკოლის გაუქმებით, სადაც  განათლება   ბერძნულ  ენაზე მიმდინარეობდა დაირღვა ECHR-ის ( ადამიანის უფლებათა ევროპის კონვენცია) 2 -ე მუხლი 2001 წლის 10 მაისის  გადაწყვეტილების, პარაგრაფები  273-280.

[69] ვენის დოკუმენტის 63 პარაგრაფის თანახმად  (1989), ყველას უნდა ქონდეს წვდომა „ განათლების სხვადასხვა ტიპსა და დონეზე განურჩევლად რასისა, კანის ფერისა, სქესისა, ენისა, რწმენისა, პოლიტიკური ან სოციალური წარმომავლობისა, საკუთრებისა, დაბადებისა ან სხვა სტატუსისა.“

[70] აფხაზეთიდან/საქართველო და ცხინვალის რეგიონიდან/ სამხრეთ ოსეთი/საქართველო იძულებით გადაადგილებულ პირთა და ლტოლვილთა თაობაზე 2015 წლის 3 ივნისს გენერალურ ასამბლეაზე მიღებული რეზოლუცია.  A/RES/69/286, პარაგრაფი 1. აგრეთვე იხილე წინა რეზოლუციები: 68/274  5 ივნისი  2014; 67/268  13  ივნისი  2013; 66/283  3 ივლისი  2012; 65/287 of 29 ივნისი 2011  და სხვა.